پدافند غیرعامل
پدافند غیر عامل به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌گردد که مستلزم به‌کارگیری جنگ‌افزار نبوده و با اجرای آن می‌توان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تأسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده و یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.
دربند اول سیاست‌های کلی نظام که قبلاً در مجمع تشخیص مصلحت نظام تهیه و تصویب گردیده و به تأیید مقام معظم رهبری رسیده است، تعریف پدافند غیرعامل به شرح زیر می‌باشد:
تأکید بر پدافند غیرعامل که عبارت است از مجموعه اقدامات غیر مسلحانه که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب‌پذیری، تداوم فعالیت‌های ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن می‌گردد.
پدافند غیرعامل به‌عنوان یکی از مؤثرترین و پایدارترین روش‌های دفاع در مقابل تهدیدات همواره مدنظر اکثر کشورهای جهان قرار داشته است و حتی کشورهایی مانند آمریکا و شوروی سابق با وجود برخورداری از توان بالای نظامی به این موضوع به‌صورت ویژه‌ای توجه داشته‌اند.
در کشور ما با وجود موقعیت خاص از نظر ژئوپلیتیک، دارا بودن ثروت‌های عظیم نفت و گاز، نظام ضداستکباری و ورود به عرصه‌های فن آوری نوین و تهدیدات استکبار جهانی، موضوع پدافند غیرعامل به میزان کافی موردتوجه قرار گرفت و حتی گذر سال‌های دفاع مقدس نیز در ایجاد هوشیاری لازم برای کاهش آسیب‌پذیری‌ها و توجه به محورهای پایداری توسعه از نظر امنیت و دفاع، نقش قابل قبولی ایفا نمود.
پدافند غیرعامل به سبب افزایش توان بازدارندگی، نقش ممتازی در کاهش احتمال آغاز درگیری‌های نظامی داشته و در صورت پیاده‌سازی صحیح، خواهد توانست آثار مخرب جنگ‌های پیش رو را تقلیل دهد. راهبرد پدافند غیرعامل فی ذاته از برخی قابلیت‌های کلیدی برخوردار است که می‌توانند ضامن توسعه امن محسوب گردند.
لازمه پیاده‌سازی یک سامانه هوشمند الکترونیکی کارآمد داشتن آگاهی از الزامات پدافند غیرعامل و شناخت تهدیدات امنیتی و نحوه مقابله با آن در یک سازمان است. به همین جهت در ابتدا به مقوله تعاریف و الزامات پدافند غیرعامل پرداخته می‌شود.
اهم قابلیت‌های پدافند غیرعامل عبارت‌اند از:
- بستر مناسب توسعه پایدار کشور.
- هم‌راستا با سیاست‌های تنش‌زدایی.
- پایدارترین و ارزان‌ترین روش دفاع.
- مناسب‌ترین راهکار افزایش آستانه مقاومت ملی.
- پشتوانه اقتدار ملی.
- یکی از مهم‌ترین ابزارهای بازدارندگی.
- بهترین و مناسب‌ترین شیوه کاهش مخاطرات و کاهش آسیب‌پذیری.
- صلح‌آمیزترین روش دفاع.
- فطری‌ترین عنصر دفاعی بشر در برابر تمام حوادث است
